KARADENÝZ’DE ‘’YEÞÝL YOL’’ MUAMMASI

 Turizm Bakanlýðý 2007 yýlýnda hazýrladýðý Türkiye Turizm Stratejisi Raporu’nda ilk olarak ‘’Yeþil Yol’’,’’Yeþil Yolculuk’’tan söz ediyor.

  Yeþil Yol ile ilgili olarak bilgi alma amaçlý baþvurulardan sonuç alýnamamýþtýr. Ýlgili kurumlarýn veya kiþilerin baþvurularý ýsrarla yanýtsýz býrakýlýyor.

  Bilgi kaynaklarý DOKAP, il özel idareleri, il genel meclisleri, büyükþehir belediyeleri ve karayollarý idareleridir.

  Doðu Karadeniz’de yerli ve yabancý kaynaklý turizmi canlandýrmanýn bir aracý olarak gösterilmek isteniyor. Yeþil Yol Artvin’den Çarþamba Samsun’a kadar 11 turizm merkezi Karadeniz’e paralel olarak örümcek aðý þeklinde birbirine baðlanmasý hedefleniyor. Ege’de deniz üzerinden mavi yolculuðun karþýlýðý Karadeniz’de yüksek daðlar üzerinden ‘Yeþil Yolculuk ‘ oluyor!!! Toplamda 2600 km’nin %26’sýný yani yaklaþýk olarak 4’te 1’ini karayollarý bölge müdürlükleri (Trabzon-Samsun) üstlenecek, kalan %74’ünü il özel idareleri ve büyükþehir belediyeleri (Trabzon-Ordu-Samsun) üstlenecek.

  Yine ‘’uzman’’larýn söylemlerine göre 2600 km’lik yol güzergâhýnda yeni yapýlacak yol uzunluðu %2 yani 2600*%2=52 km’lik bölüm yeni yol olarak inþa edilecek.  Bu açýklama kanaatimizce hiçbir þekilde inandýrýcý deðildir ve kamuoyunu yanýltmaya, kandýrmaya, yatýþtýrmaya yöneliktir.

  Karadeniz’i gözlerimizin önünde oldubittilerle acýmasýzlýk örnekleri ile planlama ilkelerine tamamen zýt anlayýþlarla ‘KAYADENÝZ’e çevirenler, Karadeniz ekolojisini zulüm ve yýkýma uðratanlara, gözlerden uzak yüksek yayla ve mera alanlarýnda nasýl ve ne kadar güvenebiliriz?

    Ormancýlýðý. Turizmi, ekolojiyi iyi bilen, bu konuda yetkin ve yeterli bilim insanlarý ‘’yayla turizmi’’ diye bir kavramýn olmadýðýný ýsrarla vurguluyorlar.

  Betonlaþmada Ýspanya ve Akdeniz örnekleri üzerinde duruluyor, Antalya merkezli Akdeniz turizmine eleþtirel bakýlmasý önemseniyor. Benzer yanlýþlarýn bölgemizde tekrarlanmamasý gerektiði üzerinde duruluyor.

  Antalya’da turizm sektörünün içinde olan bir tecrübeli arkadaþýmýzýn söylemi þöyle:

 ‘’Akdeniz ile Karadeniz farklý çevreler. Çin, Kore, Japonya gibi ülkeler Doðu Karadeniz’i tercih edebilirler, çünkü güneþli ve sýcak iklimlerle barýþýk deðiller.  Turizm sektörü, kendi sektörü dýþýnda diðer 50 sektörü harekete geçirebilir. Antalya örneðinde yerel halkýn her þeye raðmen zenginleþmesi gerçekleþmedi. Akdeniz insaný komi oldu, garson oldu, bekçi oldu. Arkadaþýmýz son olarak Turgut Özal’ýn bir sözünü hatýrlattý; ‘’zengin kaynaklarýn fakir bekçiliðini yapmayalým’’.

  Sayýn Özal’ýn kaynak dediði doðal ve kültürel varlýklarýmýzýn bütünüdür. Turizmi çekici yapan ülke güzellikleridir ve bu güzelliklerin geleceðe yönelik korunmasýdýr.

   Deneyimlerimizden, yaþadýklarýmýzdan biliyoruz. Yol, otoyol 7-8-12 m geniþliklerinde yapýlan her türlü yol yapýlaþmayý, betonlaþmayý beraberinde getirir. Bugün var olan doðal kaynaklarýmýz, ormanlarýmýz yarýn betonlaþmýþ yokluklara dönüþtürülme riski taþýmaktadýr. Dünden bugüne yayla ve mera alanlarýmýzýn kontrol edilemeyen bir betonlaþma ile karþý karþýya olduðunu hem vatandaþýmýz hem yöneticilerimiz üniversitelerimiz bilmekte fakat mevcut yasa ve yönetmeliklere raðmen kontrolsüz yapýlanmalarýn önü kesilememektedir. Bugün yaylalarýmýzda betonlaþma artmýþ ve doðal özelliklerinin yerine gri yapýlar gözlemlenmektedir.

  Diðer bir açýdan da iþin ehli insanlar turizm sektörünün 20-30 sene içinde ciddi bir çöküþe geçebileceðini belirtmekte ve uyarmaktadýr. Elde kalan betonlaþmýþ Karadeniz coðrafyasý olacaktýr.

  Yine turizmi, yaylacýlýðý ve yayla kültürünü bilen insanlarýmýzýn ýsrarla vurguladýklarý þudur: Her obaya her yaylaya her güzelliðe illa da yol gerekmiyor. Kadimden beri kullanýlan bilinen patika yollarýmýz doðal yürüyüþ güzergâhlarýdýr. Ekosistem bütünü içinde ele alýnmalý ve korunmalýdýrlar. Artvin’de Kaçkar Daðlarý’nýn güneyinde ve kuzeyinde onlarca oba ve mera alanlarý üzerinde yerel turizmcilerin ‘’katýrlý, yatmalý, 3 günlük, haftalýk yürüyüþler’’ kazanç kapýlarýdýr. Sadece bu bile önemli ve üzerinde durulmasý, düþünülmesi gereken bir örnektir.

  Doða ile bu kadar uyumluluk ve birlikte yaþam varken, bu uyumsuzluk çabasý üzerinde düþünülmelidir. Doða uyumludur ama insan uyumsuz olabilmektedir. Doða bütün vahþiliðine raðmen kutuplarda, okyanuslarda, yanardað alanlarýnda ve çöllerde bile yaþam þansý verirken hiçbir canlý hemcinslerini kitleler halinde yok etmemektedir.

  Doðu Karadeniz dünya üzerinde 34 sýcak noktadan biri ve önemli kuþ yaþam alanlarý, önemli bitki alanlarý ve farklý hayvan habitatlarýný içinde barýndýrmaktadýr. Burada kendimize þunu sormalýyýz; 5 yýldýzlý otel mi, 5 yýldýzlý doða mý tercihimizdir?

  Yazýnýn sonuna yaklaþýrken Karayollarý Genel Müdürlüðü’nde, DOKAP’ta, belediyelerde çalýþan mimar ve mühendis arkadaþlarýma seslenmek istiyorum;

   ‘’Kapitalizm gölgesini satamadýðý aðacý keser.’’   Kapitalist Modernite insanlarý kullanýyor ve yalnýzlaþtýrýp birbirine yabancýlaþtýrýyor.

  Karadeniz sahil yolunda bunca hukuki demokratik, doða ve insan odaklý 90’lý yýllardan bugüne verilen mücadele bizlere çok þey öðretti.

  Samsun’dan Sinop’a giderken Yakakent’i geçince Dikmen’e ulaþan Güzelceçay üzerinden Yakakent-Dikmen yol baðlantýsýný bunca tecrübeye raðmen nasýl yaptýnýz ve 1 yýl sonra Güzelceçay’da oluþan sel yaptýklarýnýzý 1-2 saat içersinde çökertti ve yol tamamen iþlev dýþý kaldý.

  Ýþte eleþtirdiðim devlet aklý burada Karayollarý aklý olarak karþýmýza çýkýyor. Ekolojiyi, ekosistemi, doðanýn vahþi ama kendi içinde uyumlu özelliklerini dikkate alýp doðru bir projelendirme yapsaydýnýz (hýz, konfor, güzergâh tercihinin doðru yapýlmasý) milyarlar dere içerisine gömülmezdi. Vatandaþýn gözüyle bakýldýðýnda bu küçük ama anlamlý örnek Kara Yollarý’nýn aynasý ve acý gerçekliðidir.

  Yazýmý sonuçlandýrýrken meslek odalarýna, üniversitelere, yatýrýmcý kurum ve kuruluþlara, DOKAP’ta, büyük þehir belediyelerinde görev yapan teknik “çalýþanlara buradan bir çaðrý yapmak istiyorum.

  Hep birlikte DOKAP ve Karayollarý yetkililerinin kamuoyuna Yeþil Yol hakkýnda gerçekliði yalýn ve tarafsýzca açýklamasýný talep edelim. Kamuoyunun beklentisi de bu doðrultudadýr.

Sami KOÇ

Ýnþaat Yüksek Mühendisi