Avrupa Konseyi için yapılan araştırmaya göre, Türkiye hem kişi başına mahpus sayısında hem de kişi başına mahpus ve denetim altındaki kişi sayısında Avrupa birincisi. Rapora göre, Türkiye’nin de aralarında olduğu 3 ülkede denetimli serbestlik uygulamaları tutukluluğa ve hapis cezasına alternatif olarak değil, ek yaptırımlar olarak uygulanıyor olabilir.
Lozan Üniversitesi’nin Avrupa Konseyi için yaptığı 2020 SPACE II yıllık anketine göre, Avrupa’da suçluları toplum içinde tutarak özgürlüklerinden mahrum etmeyen yaptırım ve tedbirlere tabi kişi sayısı 2019’dan 2020’ye yüzde 3 arttı.
“ADLİ KONTROL EK YAPTIRIM OLARAK UYGULANIYOR”
Araştırmaya göre, hapis cezası yerine elektronik izleme, toplum hizmeti, ev hapsi, tedaviler, yarı özgürlük ve şartlı salıverme gibi topluluk yaptırımları ve önlemlerinin Avrupa çapında yayılma eğilimini sürdürüyor. 31 Ocak 2020 itibariyle Avrupa’da 100 bin kişi başına 149 kişi şartlı tahliye ile gözetimde bulunurken, 100 bin kişi başına 103 mahkum cezaevinde kaldı.
Gürcistan, Litvanya ve Türkiye ise Avrupa medyanının (ortanca değerinin) oldukça üzerinde hapis ve denetimli serbestlik oranlarına sahip. Raporda bu durum, şartlı tahliye önlemlerinin hapse alternatif olarak değil, ek yaptırımlar olarak kullanıldığının bir göstergesi olabileceği vurgulandı.
TÜRKİYE AVRUPA BİRİNCİSİ
Şartlı tahliye olanlar, adli denetim altındakiler ile mahpuslarını nüfusa oranında ise Türkiye dikkat çekiyor. Sonuçlara göre Türkiye’de bu kişilerin oranı yüz kişide 1 kişi (100 binde 984) olarak tahmin ediliyor. Avrupa ortalaması yüz binde 340 kişi iken, Türkiye’yi yüz binde 839 kişi ile Polonya, 826 kişi ile Gürcistan takip ediyor.
Türkiye ayrıca mahpusların (yüz binde 357) nüfusa oranında da birinci sırada yer alırken; denetim altındakilerin oranında Polonya’nın (yüz binde 643) ardından yüz binde 627 kişi ile ikinci sırada yer aldı.
Denetimli serbestlik ve cezaevi nüfusu arasındaki oranı analiz ederken, sekiz ülke ise hem cezaevinde hem de denetimli serbestlikte düşük oranlar gösterdi. Bu ülkeler; İsviçre, Norveç, Finlandiya, İzlanda, Slovenya, Hırvatistan, Monako ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi.
