Toyder İle Söyleşi

Söyleşen : Cumali Yardım

TOYDER Tonya’da çevre mücadelesinin ortaya çıkardığı bir Demokratik Kitle Örgütü. Bu anlamda mücadelenizi ve dernekleşme sürecinizi anlatır mısınız? Sizleri bu derneği kurmaya iten neden nedir?

     Sorunuzda da belirttiğiniz gibi TOY-DER(Tonya, Doğa, Yaşam, Turizm ve Kültür )i doğuran yoğun bir çevre ve yaşam mücadelesidir. İlçe merkezine kurulmak istenen baz istasyonlarına karşı başlattığımız mücadele HES ler, taş ocakları ve çimento fabrikası girişimlerine karşı artarak, boyut değiştirerek devam etti. İlçemize yatırım adı altında reva görülen yıkım projeleri her biri diğerinden daha korkunç olarak karşımıza çıktı.

    2008 yılında ilçemizin içerisinden geçen FOL deresi üzerine inşa edilmek istenen HES projesine karşı yakın bölgelerimizdeki mücadelelerle ortaklaşmak arzusuyla “DERELERİN KARDEŞLİĞİ”. Platformuyla hareket ettik. Bilindiği üzere Derelerin kardeşliği tüm Karadeniz bölgesinde inşa edilmek istenen HES projelerine karşı tüm vadilerin temsil edildiği ortaklaşan bir mücadele hattıydı. Bu mücadelede değerli kazanımlar ve deneyimler elde ettik.

    2012 yılında bizzat dönemin “çevre bakanı” tarafından desteklenen ve teşvik edilen yıllık iki milyon ton kapasiteli bir çimento fabrikası ve ona ham madde sağlayacak 16 adet taş ocağı projesiyle karşı karşıya kaldık. İlçe merkezine 2km mesafede düşünülen bu yıkıma karşı oluşturulan TONYA ÇEVRE PLATFORMU içerisinde başlatılan mücadele dört yılın artından kesin zaferimizle sonuçlandı ve projeden vaz geçildi. Aynı zamanda hukuksuz yollarla Belediye tarafından tapulanan ve çimento fabrikası girişimcilerine satılan yüz dönümlük arazinin tapusu iptal edilerek orman arazisi olarak tescillendi.

    Bu dört yıllık yoğun mücadele içerisinde, bir mücadele için yapılması gereken her şey yapıldı. Aynı zamanda her c.tesi günü( Tonya’nın pazarı) tüm platform üyelerinin katıldığı toplantılar düzenlendi. Yürütülen mücadelenin tüm kararları herkesin söz aldığı ve gerekirse oylandığı bu toplantılarda alınarak uygulandı. Tüm üyelerin onayından çıkmayan hiçbir karar uygulanmadı ve sahiplenilmedi. Bu toplantılarla katılımcı bir demokrasi doğrudan uygulandı.

     Mücadelemiz zaferle sonuçlandı ancak bu uzun süreli mücadele halkta bir rehavete de neden oldu. Artık periyodik toplantılarımız da tüm toplumsal konular konuşulmaya, çözüm önerileri aranmaya başlanmıştı. Artık TÇP İlçede göz artı edilemeyecek en önemli otorite haline gelmişti. Bu aşamada artık hiçbir resmiyeti olmayan platformla yol yürüme imkanımız gittikçe azalıyordu. Yine tüm katılımcıların onayı ve desteğiyle dernekleşme ve dernek çatısı altında devam etmemiz fikri ortaya çıktı. Ve 2017 yılı başlarında TOY-DER resmen kuruldu.

Trabzon’da faaliyet gösteren bir DKÖ olarak şehre kültürel, sosyal ve ekonomik anlamda bir katkı sunuyor musunuz? Sunuyorsanız bu çalışmalarınız nelerdir?  Bu çalışmalarınızı yeterli buluyor musunuz?

Sorunuzu tersten cevaplarsak çalışmalarımızı asla yeterli görmedik ve görmüyoruz. Yaşadığımız kentin ve çevremizin sosyo ekonomik ve kültüre TOY-DER olarak katkılarımız ve çabalarımız var. İlk iş olarak üyelerimiz ve dostlarımızın ihtiyaçları doğrultusunda bir lokal ve yaklaşık bin kitaptan oluşan bir kitaplık oluşturduk. İlçemiz ekonomisini ilgilendiren çalışmalarımızın olması yanında kültürel anlamda daha çok emek sarf edilmiştir.

     Daha çok bölgemizdeki yazarlarımız için imza etkinlikleri, amatör tiyatro gösterimleri, toplumsal duyarlılığı artırmak için paneller ve folklor çalışmalarımız oldu. Müzakeresi yapılan küçük kooperatif ve dayanışma ağları oluşturma isteklerimiz vardır.

TOYDER olarak Tonya özelinde çevre ve doğa için oluşturduğunuz duyarlılık ne durumda? Bu duyarlılığı geliştirmek ve kalıcı kılmak için daha neler yapmayı düşünüyorsunuz?

Sorunuza ilişkin şunları söyleyebiliriz. TÇP içerisinde faaliyet gösterirken fiili bir saldırı ve buna paralel yoğun bir mücadele anlayışı vardı. Gelinen noktada TOY-DER içerisinde aynı duyarlılıktan oldukça uzaktayız. Deneyimlerimizi ne yazık ki bir yaşam şekline dönüştüremedik. Tam burada bir öz eleştiri yapmamız gerekirse düşünülen yaşam şeklini fikren destekleyecek kaynaklara yeteri kadar ulaşamadık. İdeolojiyi geliştirip uygulama alanlarının yolunu açmayı başaramadık.

    Bazı siyasi partilere mensup arkadaşlarımız da olayın önemini anlamadan, anlamaya uğraşmadan sadece oy sayılarını artırabilmek adına bu yoğun mücadeleden açığa çıkan enerjiyi kendi çıkarlarına akıtmak arzusu içerisinde oldular. Yeni bir yaşam tarzını destekleyip yeşertme yerine kolaycılığa kaçarak ilkelerden uzaklaştılar. Gelinen noktada üye sayımız yüzlü rakamlarda olmasına rağmen duyarlılık ve kararlılıkla yol almaya çalışan arkadaş sayımız iki elin parmaklarını geçmez.

TOYDER olarak Çimento Fabrikası ve Taş Ocağı konularındaki mücadeleniz toplumsal bağlamda çok önemli bir kazanım oldu. Bu süreçte yalnız kaldınız mı/bırakıldınız mı?

Çimento fabrikası ve taş ocakları mücadelesinde sözcü olarak mücadele eden halkın önünde şahsen oldum. Kendimi asla yalnız hissetmedim. Doğrudan bir katılımcı demokrasinin uygulanmasına öncülük ettim. Ama başkanlık görevini yürüttüğüm TOY-DER için aynı hassasiyetin varlığından söz edemeyeceğim.

Kapitalizmin insan ve doğa düşmanı talancı zihniyetine ve eylemlerine karşı diğer insanlara bir çağrı yapmak isteseniz nasıl bir çağrınız olur?

Türkiye’de ki iktidar kapitalist yağmacılığın tüm özelliklerini taşımasının yanında dini motifleri de yoğun olarak kullanıyor. Olaya sadece doğa talanı olarak bakarsak fotoğrafın tamamını göremeyiz. Doğayı kendilerine sunulan bir ganimet olarak gören iktidar güçleri aynı zamanda Kadınları ve çocukları da aynı bakış açısıyla değerlendirebilmektedir. Sayısız örnekleme yapabiliriz ancak bu değerlendirme herkesin malumudur. Yapılması gerekende gayet açıktır. Tüm doğa ve yaşam mücadelelerini bütünleştirmeye gayret göstermek ve örnek bir yaşam tarzını hayatın her alanında görünür kılmaktır.

Toplumsal muhalefeti geliştirme ve yaygınlaştırmada DKÖ önemli bir yer tutmaktadır. Yeni bir yaşam için yeni bir dünya için önerileriniz nelerdir?

Toplumsal muhalefeti geliştirme ve yaygınlaştırma; dayanışmacı, paylaşımcı, üretimci, aydınlık, bilim ve sanatla yoğrulmuş bir yaşam tarzını savunmak ve bu yaşam tarzını yaşamaya gayret ederek görünür hale getirmektir. Bu bağlamda DKÖ nin önemi tahminlerin ötesindedir.