Hasan Okhan OKUMUŞ
DERNEK:
Toplantı, düğün. Pazar veya panayır kurulan gün.
Belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek için kurulan yasal topluluk, cemiyet
ŞENLİK:
Bir toplumun kendini her tür kötü dış ve iç etkenlerden korumak, bol ürün elde etmek, barış ve güvence içinde yaşamak amacıyla bir mevsimden ötekine, bir yaşam çağından sonrakine ve toplumsal bir yaşantıdan başka bir yaşantıya geçme ya da tarihsel, dinsel, söylensel olay, kişi, varlık ve yüce varlıkları anma sırasında topluca yemek yiyerek, oynayarak, bağırarak, iş görerek yaptığı geleneksel eğlenim türüne şenlik adı verilmektedir.
Çeşitli oyunların ve sanat ürünlerinin halk Önünde belli bir düzen ve sıra içinde topluca değerlendirilmesi ve sonunda ödül verilmesi ile ortaya çıkan gösteriler kümesine de şenlik denmektedir. Bazı şenlikler ise ödülsüzdür.
Belli günlerde yapılan, coşku veren eğlendirici gösterilerin tümü ve bazı bayramlar için şenlik ifadeleri kullanılır.
Belli bir sanat veya sanatçıya ayrılmış gösteri dizisine, festivallerede şenlik denmektedir.
Şenlik; Kalabalık, bayram kalabalığı, şen olma durumu, Sevinç ve sevinçli, çoşku ve çoşkulu, neşe ve şetaret anlamındadır.
FESTİVAL:
Dönemi, yapıldığı çevre, katılanların sayısı veya niteliği programla belirtilen ve özel önemi olan sanat gösterisi.
Genellikle yerel bir topluluk tarafından belirlenmiş ve geleneksel olmuş gün ve tarihlerde kutlanan, yapıldığı yörenin imgesi hâline gelmiş etkinlikler bütünüdür.
Belli bir sanat dalında oyun ve filmlerin sunulması ve gösterilmesi sonunda ödül, derece verilmesi biçiminde düzenlenen ulusal veya uluslararası gösteri dizisi, (Antalya film festivali.) Bir bölgenin en ünlü ürünü için yapılan gösteri, ( Kiraz festivali) gibi.
Festivaller genelde doyasıya yemeklerin yendiği, çevrenin en güzel şekilde süslenip,
temizlendiği olgulardır.
BİENAL:
Yıl aşırı, iki yılda bir olan anlamına kullanılır. İki yılda bir düzenlenen etkinliklere verilen genel addır. Çoğunlukla kültürel veya sanatsal faaliyetler için kullanılan bir terimdir. Üç yılda bir olursa trienal denir.
KONSER:
Sanatçıların müzik eserlerini bir topluluğa çalması veya söylemesi
Mecazı anlamda ise Sürekli gürültü demektir.
Konser bir şarkıcı ya da müzik grubunun; müzisyenlerin seyirci önünde gösterdikleri canlı performansıdır.
Birkaç gün süren ve birden fazla müzisyeni kapsayan festivale de konser denmektedir.
Dernek-Şenlik-Festival-Bienal-Konser kelimelerini ele almamızın nedeni, yaz aylarında ülkemizde ve özellikle karadeniz çoğrafyasında yapılan bir çok etkinlikler nedeniyle ortaya çıkan kavram kargaşasını ortadan kaldırmak ve işin esasını anlamak, kavramak ve buna göre etkinlikler yapılmasını veya yapılanların buna göre ele alınarak yapılmasını sağlamaktır.
Yukarıda anlamları belirtilen Dernek-Şenlik-Festival-Bienal-Konser kelimelerinin içeriği nedir ve kültürel olarak ne anlaşılması gerekmektedir ?
Dernek, şenlik anlamında da kullanılmaktadır. Yayla Dernekleri (Şenlikleri) , Lişer derneği, kadırga ot haftası şenlikleri, hıdırnebi şenlikleri, Karaabdal derneği, Honeftera şenliği, Coban derneği v.s ..gibi. Dernek olacak ki yani belli bir günde ve belli bir yerde bir araya toplanılacak ki insanlar kendi değerlerini ortaya koyabilsin ve değer ürettikleri için, bir şeyleri başardıkları ve elde ettikleri için, mutluluk ve huzur içinde çoşarak neşe ile eğlenebilsin. Kısacası şenlik olabilsin. Burdaki şenlik her bir şahsın şen olması, çoşması ve neşelenmesi sonucu, halkın kendisini ortaya koyarak kendi insani ve kültürel değerlerinin doğması, açığa çıkması ve kamuya sunulmasıdır. Bu değerler çok uzun yılların ürünü olarak o toplumun insani ve kültürel kimliğini, kısacası kendisini oluşturur.
Festival, Bienal ve Konser ise; var olan İnsani ve kültürel değerlerin, yani Yayla Derneklerinde veya Yayla şenliğiklerinde ortaya çıkan halk bilimi değerlerinin, başka bir zamanda ve yerde programlı bir şekilde sunumu ve gösterisidir. Eğer gerekiyorsa ve isteniyorsa, ebette Festival-Bienal ve Konser gibi etkinlikler yapılabilir. Bunları yayla dernekleri veya yayla şenlikleri ile karıştırmamak gerekir. Ancak, unutulmaması gereken husus İnsani ve kültürel değerler olacak ki sunulabilsin ve sergilenebilsin. O bakımdan yayla dernekleri ve yayla şenlikleri çok önemlidir. Diğer etkinlik türleri ile karıştırılmamasının yanında özel hassasiyet gösterilmelidir ki İşin aslı ve anası kaybetilmesin.
Yayla derneklerinde veya yayla şenliklerde genel olarak neler yapılacağı belli olmakla birlikte, kimlerin, hangi saatte neyi nasıl yapacağı veya ortaya koyacağı, o derneğe veya şenliğe katılan şahsın ve şahısların, o derneğin veya şenliğin birer sanatçısı olarak kendilerinin bileceği iştir. Programlanmış ve ses tesisatıyla donanımlı bir sahnede, belli bir sanatçı veya topluluk, belli bir kültürel ve sanatsal sunum ve gösteri demek olan Festival-Bienal ve Konseri yayla derneği veya yayla şenliği ile karıştırmamak gerekir. Elbette böyle etkinlikler tercih edilerek yapılabilir. Eğer yayla derneği veya şenliği diye, böyle bir etkinlik, sunum ve gösteri yapılırsa, bir kişi veya bir topluluk tüm alanı etkisi altına alacağı için gerçek dernek ve şenlik ortaya çıkmaz. Zira arzu edilen, istenen ve beklenen halk şenliğidir. Halk şenliğinde bir kaç sanatçı veya topluluk yoktur. Dernek ve Şenlik alanının tamamı bir sahne olup, o dernek veya şenlik sahnesine ayak basan herkesde o derneğin ve şenliğin sanatçısıdır.
Kimileri kemençeleriyle, kimileri kavallarıyla, kimileri davul-zurna ile, kimileri tulumlarıyla, kimileri horonlarıyla, kimileri türküleriyle, kimileri ezgileriyle, kimileri saz ve sözleriyle, kimileri fıkralarıyla, kimileri espirileriyle, kimileri giyim kuşamıyla, kimileri süs ve takılarıyla, kimileri el sanat ürünleriyle ve kimileri de seyretmeleriyle, kısacası halk bütün değerleri ve varlığı ile o derneğin veya şenliğin sanatçısıdır. Yayla derneklerinden veya yayla şenliklerden maksat, arzu edilen, istenen, beklenen ve bizleri biz yapan tüm güzelliklerimizle özelliklerimizin yeşerdiği ve barındığı, halkımızın insani ve kültürel değerlerinin ortaya çıkartılması, korunması, yaşatılıp geliştirilmesidir. Onun için Yayla dernekleri veya yayla şenlikleri, yani halk şenlikleri bu amaca hizmet etmelidir. Bu konuda hepimiz, hassasiyet ve özen göstermeliyiz ve aslına uygun, gerçek yayla derneklerine veya yayla şenliklere öncelik vermeliyiz ki halk kültürümüz ve değerlerimiz, gelenek ve göreneklerimiz ile töremiz ortaya çıkabilsin, yaşayabilsin, yaşatılabilsin ve yeni nesillere bozulmadan aktarılabilsin.
