CHP Trabzon Milletvekili Ahmet Kaya, KİT Komisyonu’nun Elektrik Üretim A.Ş (EÜAŞ) görüşmelerinde; EÜAŞ’ın gerçekleştirdiği indirimlerin, dağıtım şirketleri tarafından faturalara yansıtılmadığını aksine faturalara zam yapıldığını ifade etti. Kaya, “EÜAŞ elektrik fiyatlarında yüzde 60-70’e varan bir indirim yapıyor fakat faturalara yansımıyor. Burada vatandaş menfaati yok. EÜAŞ bu indirimleri niye yapıyor? Eğer vatandaşın faturasına bu indirimler yansımıyorsa EÜAŞ’ı bu indirimleri yapmaya iten sebep nedir” dedi.
Geçen hafta TBMM’de Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonu’nun Elektrik Üretim A.Ş (EÜAŞ) görüşmeleri gerçekleşti. Görüşmelere EÜAŞ Genel Müdürü İzzet Alagöz ve EÜAŞ yöneticileri katıldı. CHP Trabzon Milletvekili Ahmet Kaya, EÜAŞ’ın elektrik dağıtım şirketlerine elektriği sattığı fiyatları ve dağıtım şirketlerinin vatandaşlara faturalandırma fiyatlarını tek tek söyleyerek arasındaki uçurum farkı ortaya koydu. Kaya’nın, 2019-2020 yılına yönelik elektrik fiyatları hesaplamaları ise şöyle:
EÜAŞ İNDİRİYOR, DAĞITIM ŞİRKETLERİ ZAM YAPIYOR
“1 Temmuz-30 Eylül 2019 tarihleri arasında EÜAŞ’ın elektrik dağıtım şirketlerine 20,51 kuruştan elektrik sattığını görüyoruz fakat faturalara 61 lira 81 kuruş olarak yansıyor. Yani, elektrik dağıtım şirketleri EÜAŞ’tan aldığı elektriğin üzerine yüzde 201,36 oranında bir kâr koyarak vatandaşa faturalandırıyor. 1 Ekim-31 Aralık 2019 tarihleri arasında EÜAŞ, 20 lira 51 kuruş fiyatı 34 lira 86 kuruşa çıkarıyor, yüzde 70 nispetinde bir zam yapıyor. Elektrik dağıtım şirketleri bunun karşılında 61 lira 81 kuruş olan fiyatı 71 lira 2 kuruşa çıkarıyor, onlar da yüzde 14,9 nispetinde zam yapıyorlar. 1 Ocak-31 Mart 2020 tarihleri, EÜAŞ elektrik dağıtım şirketlerine sattığı elektriğin fiyatında yüzde 20,94 nispetinde bir indirim yapıyor yani fiyatı 34,86 kuruştan 27,56 kuruşa indiriyor. Bunun karşılığında, elektrik dağıtım şirketleri bunu faturalara hiç yansıtmıyor, yine elektriği vatandaşa 71 lira 2 kuruştan satmaya devam ediyorlar. 1 Nisan-30 Haziran 2020, EÜAŞ yine indirim yapıyor. Yani o 27,56’lık fiyatı 22,83 liraya indiriyor, yüzde 16-17 nispetinde indirim yapıyor. Fakat vatandaş faturalarında bunun hiçbir yansıması olmuyor, dağıtım şirketleri faturaları aynı oranda fiyatlandırıyor.”
VATANDAŞ İNDİRİMDEN NEDEN YARARLANAMIYOR?
“1 Temmuz-30 Eylül 2020 tarihlerine, EÜAŞ yüzde 42,18 nispetinde bir indirim yapıyor. Yani, 1 Nisan -30 Haziran 2020 tarihleri arasında 22 lira 83 kuruştan sattığı elektriği yüzde 42,18 indirimle 13 lira 20 kuruşa indiriyor fakat vatandaşın faturalarında bu indirim maalesef hiçbir şekilde görünmüyor ve dağıtım şirketleri yine elektriği 71 lira 2 kuruştan satıyor. 1 Ekim-31 Aralık 2020 tarihlerine, EÜAŞ ufak bir zam yapıyor, 15,49’a çıkarıyor 13,20’lik fiyatı. Hemen bu zammın akabinde faturalarda yüzde 5,75 zam olarak vatandaşın faturalarına bu yansımış oluyor. EÜAŞ yüzde 20,94, yüzde 17,16, yüzde 42,18 gibi müthiş indirimler yapmış ama neden vatandaş yararlanamamış?”
DAĞITIM ŞİRKETLERİ YÜZDE 400 KAR YAPIYOR
“En son verdiğim rakam, 1 Ekim-31 Aralık 2020 tarihleri, siz elektriği 15,49 kuruştan satıyorsunuz dağıtım şirketleri sizden bu fiyata aldığı elektriği 75 lira 11 kuruşa vatandaşa faturalandırıyor. Arada yüzde 389,89 nispetinde bir kâr var. Böyle bir kâr dünyanın hiçbir yerinde yok, hiçbir işte yok. Yani yüzde 400’e yakın kârla sizden aldığı elektriği vatandaşa satıyor dağıtım şirketleri. Nasıl böyle rakamlar ortaya çıkıyor?”
EÜAŞ 6. SIRADAN 33. SIRAYA GERİLEDİ
İSO 500 verilerine göre, EÜAŞ Türkiye’nin en büyük 10 sanayi kuruluşundan biriydi. 2015’te EÜAŞ ülkenin en büyük 6’ncı sanayi kuruluşu iken 2018’de kurumun 33’üncü sıraya gerilediğini görüyoruz. Sizce bu gerilemenin sebebi nedir? 6’ncı sıradan 33’üncü sıraya gerilemenin yani bu büyük düşüşün bir sebebi olmalı. EÜAŞ’ı bu hâle getiren nedenleri ve süreci sizlerden dinlemek istiyoruz. Bu süreçte EÜAŞ küçülmeye mi gitti, nasıl bir küçülme stratejisi izledi? Mesela, hangi santraller hangi şirketlere satıldı, EÜAŞ bu santralleri şirketlere hangi fiyatlardan sattı?
BU NASIL KAMU YARARI GÖZETMEK?
“EÜAŞ’ın kamu yararını gözeterek kârlılık ve verimlilik ilkeleri çerçevesinde güvenli, sürekli, kaliteli, verimli, düşük maliyetli, çevreyi gözetir elektrik enerjisi üretimi ve satışı faaliyetinde bulunmak amacıyla teşkil edilen bir kamu kuruluşu olduğunu söylüyorsunuz. Sitenizden aldığım bu açıklamanızda yararını gözettiğinizi söylediğiniz bu kamu hangi kamudur? Az önce örneklerini verdim, kamudan kastedilen vatandaş mıdır, yoksa büyük kârlar eden şirketler midir? “Düşük maliyette enerji üretip satmak.” demişsiniz. Büyük şirketlere düşük maliyette enerji sattığınız doğrudur fakat onlar bunu vatandaşların faturalarına yansıtmıyorsa bunun bir anlamı var mıdır? Vatandaşlara faydası olmayan bu indirimler neden yapılmaktadır?” Kaya, EÜAŞ Genel Müdürü ve yöneticilere “üç tarafı denizlerle çevrili bir ülkede yaşıyoruz malum, deniz dalgasıyla elektrik üretimi konusuyla ilgili bir çalışma var mıdır, düşünülmekte midir” sorusunu sorarak sözlerini sonlandırdı.
