Geçen hafta “Bir kasabanın boylu boyunca içinden günde onlarca turizm otobüsü geçiyor ve biz Maçkalılar otobüsleri seyretmenin dışında hiçbir şey yapamıyoruz. Otobüstekiler de bizi seyretmenin dışında Maçka için bir şey yapmıyor. Sadece camdan bakıyorlar ve biz de konu mankeni olarak kasabanın içinde oluyoruz. Film platosu gibi… Ne tuhaf değil mi?” diye yazmıştım. Yazının sonunda “Haftaya çözüm önerimi yazacağım!” diye de eklemiştim.
İşte çözüm önerimi yazıyorum. Sümela’yı ziyarete gelen yılda bir milyon yerli ve yabancı turisti Maçka merkezde tutmak ve esnafın faydalanmasını sağlamak için Halk Eğitim Binasını “Maçka Müzesi” olarak tasarlamak ve yapmak çok mu zor?
Cumhuriyet kurulalı daha yirmi beş yıl olmuş. Türkiye’nin her tarafına binalar yapılıyor. Doğal olarak bu yapılanmadan Maçka da nasibini alıyor. Yapımı 1948 yılında biten Halkevi Binası hizmete açılıyor. 1950 yılında Halkevlerinin kaldırılmasıyla 1970 yılına kadar ortaokul olarak hizmet veriyor bu bina yüzlerce insan yatiştirerek. 1969 yılında Maçka’da Hükümet Binası yandığı için Kaymakamlık, Nüfus Müdürlüğü ve Mal Müdürlüğü bu binada 1972 yılına kadar hizmet veriyor. Daha sonra 1972 yılında Halk Eğitim Müdürlüğüne devrediliyor ve bu tarihe kadar Halk Eğitim bu binada hizmet veriyor.
Şimdi hepinizin bildiği bir anı aklınıza geliyor ve yüzünüzde hafif bir tebessüm oluyordur. Maçka’da doğup büyüyen herkesin bir yaşanmışlığı vardır bu bina ile ilgili. Şimdi ise Maçka’nın en eski ve kullanımda olan tek binası bu tarihi bina kaldı. Hep “Biz Maçkalılar gözümüz gibi bakmalıyız!” diye düşünmüşümdür Halk Eğitim binasını.
Şimdi bir an gözlerinizi kapatın ve bu binayı Maçka merkezde bir müze olarak hayal edin. Kapıdan giriyorsunuz. Bedri Rahmi’nin balmumu heykeli sizi karşılıyor, yanında orijinal bir yapıtıyla! Hemen yanında ailenin sarı oğlu Sebahattin Eyüboğlu duruyor! “Ne yaparsanız yapın; ama muhakkak okuyun ve yazın!” der gibi yanında duran kitapları ve belgesel filmleriyle. Sonra Cumhuriyetin ilk kadın mimarlarından Mualla Eyüboğlu içinde yaşadığınız şehirleşmenin size yanlışlıklarını anlatır gibi bakıyor. Sonra İsmet Zeki Eyüboğlu “Daha önceden beyinlerin kiraya verilmesinde doğacak sonuçları size defalarca anlattım!” der gibi sizi süzüyor bakışlarıyla.
Koridordan diğer bölüme doğru yürüyorsunuz. Dr.Celalettin Algan, Kara Afrika’ya yaşam veren insan! Dünya tıp tarihine altın harflerle yazılan mütevazı savaşçı. Hemen yanında Sefer Özgür; Emk.Albay ve Trabzon Belediye Başkanı! Belediye başkanı nasıl nazik ve mütevazı oluru gösteren insan! Gültekin Gazioğlu Töb-Der genel başkanı! Eğitim emekçileri hareketinin büyük önderi! Ömer Kayaoğlu yerel tatları şiire ekleyen gönül insan! Subutay Hikmet büyük üstat! Ömer Turhan Eyüboğlu yazar ve gazete sahibi! Hikmet Karahasanoğlu dil konusunda sözcük derlemeleri yapan araştırmacı! Ferhat Özyakupoğlu ve Hasan Tunç, Atatürk’e kemençe çalan insanlar! Erkan Ocaklı üç yüz elli civarında bestesi bulunan üretken insan! Bir dönem boksla yatıp boksla kalktığımız, onu rinklerde heyecanla seyrettiğimiz Cemal Kamacı.Tek başına Maçka tarihi ile boğuşan, yüzlerce kitabıyla İlyas Karagöz! Türkiye futboluna yön veren insan Özkan Sümer ve aldığı kupalar.
Diğer büyük ana salonda Sümela’nın 1924 yılında korunması için Ankara’ya götürülen gerçek hazinesi!
İsa’nın havarilerinden Luka’nın altın muhafaza içinde mumyalı eli…
İbranilere ait yüzlerce kitap…
Dört yüz yıllık padişahların Sümela’nın faaliyeti için yazdığı fermanlar…
Zümrüt ve altın sırma ile işlemeli papaz kıyafetleri…
Papazların ayinlerde taktıkları taçlar…
Ayinlerde kullanılan eşyalar…
Onlarca kadeh ve tabak…
Daha bir çok kıymetli antika eşyalar…
Rumlardan kalan yüzlerce büyük küçük eşyalar, ağaçlar, taşlar ve yaşanmış duvarlarda asılı duran hikayeler… Dedelerimizden kalan yüz yılı aşkın birçok eşya…
İnanın gezmeye doyum olmayacak bir müze olurdu. Esnaf Maçka’da kalan, Sümela’ya giden turistten beraber olur; müzeyi gezen turist, yaşanmış hikayeleri anlatır ve Maçka dilden dile yediveren gül gibi açılırdı!
Şimdi size soruyorum bunu yapmak çok mu zor? Bu bir hayal mi? Ben cevap vereyim! Çok rahatlıkla altı ayda yapılacak bir kültür, sanat ve prestij girişimidir. Farkı yaratan insandır; yeter ki doğru insanı bulalım!
Not: Maçka’nın yetiştirdiği insanların isimlerinden atladığım veya hatırlamadığım olmuş olabilir; eklemekten mutluluk duyarım.
