Kentler; fiziksel alanların ve insanların ortak aidiyet kimliklerinden oluştur. Bir kentin kimliği, aynı zamanda bireyin kimliğini de oluşturmaktadır. Kenti algılamak onun sadece sosyal, ekonomik ve kültürel yapılarını bilmek ve kullanmak değildir; ona dair kişisel algılarımız, zihin haritalarımız, gizli kodlarımız, yüklediğimiz saklı anlamlarımız vardır ve bu mekânsal alışkanlıklarımız, kendimize ait törenlerimizi anımsatır zihnimizde. Zihnimizde yer alan bu duygular bizlerin kente dair anılarını oluşturur.
Bu anılar hem bizi hem de kenti geliştirir. Anılarımızda zaman zaman kişiselleşen sembolik mekânlar vardır. Kültürümüzün asıl düşünsel ve duygusal tarafını bunlar oluşturur. Bu durum kent ve bireyin hafızasının ve algısının mekânıdır. Çünkü mekân, ontolojik anlamda bireyi var eder ya da yok eder.
Şehirleri, kent yapan en önemli etmen; onun içinde bulunan kültürel mekânlar ve insanlardır. Fiziksel var olmanın, insan kimliğiyle birlikte anıldığı bu mekânlar kentin kimliğinin önemli unsurlarıdır. İnsan ve mekân birlikteliğinin kent hafızasındaki önemli yerlerinden biri olan Hüseyin Avni Aker Stadyumu da bu kent kimliği tanımlamasının tam karşılığıdır. Bu ilk yazımda Hüseyin Avni Aker ve Hüseyin Avni Aker Stadyumunu yazarak; belleklerimizi tazelemek ve bizlere bıraktığı bu güzel kültürel deneyimin tekrardan dile getirilmesini istedim.
Hüseyin Avni Aker: 1899 yılında Trabzon’un Vakfıkebir ilçesinin Çavuşlu Köyü’nde dünyaya geldi. İlk, orta eğitimini Trabzon’da yaptı ve Trabzon mahalli mektebinden mezun olduktan sonra İstiklal Savaşı’na katılarak cephede düşmana karşı savaştı. 1925 yılına kadar Akçaabat, Sürmene ve Trabzon’da ilkokul öğretmenliği yaptı.
1926 yılında ünlü spor adamı Selim Sırrı Tarcan tarafından İstanbul’da açılan Beden Eğitimi Kursuna katıldı ve buradan diplomasını aldı. Trabzon tarihinin ilk beden eğitimi öğretmeni olarak tarihe geçen H. Avni Aker, Trabzon Lisesi Muallim Mektebi ve Ticaret Lisesine atandı. Buralardaki başarılı hizmetlerinden sonra Beden Terbiyesi Bölge Asbaşkanlığı (Şimdiki Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü) görevini üstlenerek Trabzon sporunun en üst makamına yükselen değerli spor adamı, yaşama veda ettiği 1944 yılına kadar bu görevini sürdürdü.
Avni Aker, görevde bulunduğu yıllar içinde Trabzon’a bir stat kazandırmak ve bugün stadın bulunduğu araziyi bu amaçla istimlak etmek için çok uğraştı. Onun müthiş çabası daha sonra adının verildiği stadı Trabzon futboluna kazandırdı.
Hüseyin Avni Aker Stadyumu, Trabzon’da bulunan ve 26 Ocak 2017’ye kadar Trabzonspor’un maçlarını oynadığı stadyumdur. Stadyum ayrıca “1. Karadeniz Oyunları” ve “2011 Avrupa Gençlik Olimpik Oyunları”nda ana stadyum görevini üstlenmiştir. Ayrıca “2013 FIFA 20 Yaş Altı Dünya Kupası”nın yapıldığı statlardan biridir.
Stadyum adını, Trabzon’un ilk beden eğitimi öğretmenlerinden olup Trabzon’da beden terbiyesi il müdürlüğüne kadar yükselen Hüseyin Avni Aker’den almıştır. Stadyumun inşası için girişimlerde bulunup stat alanının kamulaştırılmasını sağlayan kişi olan Hüseyin Avni Aker, stadın tamamlanmasını görememiş ve 1944’te vefat etmiştir.
Hüseyin Avni Aker Stadyumu, ilk kurulduğu yıllarda İdmanocağı, İdmangrubu, İdmangücü ve Martıspor gibi Trabzon kulüplerinin kullandığı bir stattı. Ancak Trabzon kulüplerinin birleşerek şehir kulübü olan Trabzonspor’u kurmasıyla, stadyum daha ziyade Trabzonspor’un özel kullanımına tahsis edildi. Bu tahsisin ardından, yine 1461 Trabzon ve Akçaabat Sebatspor gibi bazı kulüpler zaman zaman bu sahada maçlarını oynadı.
Tarihi boyunca Hüseyin Avni Aker Stadyumu’nda gerçekleştirilen bazı önemli organizasyonlar şunlardır:
• Süper Lig’de Trabzonspor’un oynadığı maçlar
• Türkiye Kupası’nda Trabzonspor’un oynadığı maçlar
• Türkiye millî futbol takımının oynadığı bazı maçlar
• UEFA Şampiyonlar Ligi’nde Trabzonspor’un oynadığı maçlar
• UEFA Avrupa Ligi’nde Trabzonspor’un oynadığı maçlar
• I. Karadeniz Oyunları
• 2011 Avrupa Gençlik Olimpik Oyunları
• 2013 FIFA 20 Yaş Altı Dünya Kupası
Trabzonspor, Hüseyin Avni Aker Stadı’nda biri 2. Lig’de olmak üzere 7 kez şampiyonluk kutladı. Ahmet Suat Özyazıcı, 2. Lig şampiyonluğuyla beraber 5 kez; Özkan Sümer de 2 kez tarihi statta şampiyonluk sevinci yaşayan teknik direktörler olmuşlar. Şamil Ekinci, Ahmet Celal Ataman ve Mehmet Ali Yılmaz’da, yıkılan statta şampiyonluk kutlamaları gören kulüp başkanları olarak tarihe geçti.
26 Ocak 2017’de oynanan ve Trabzonspor’un Konyaspor’u 1-0 yendiği Türkiye Kupası maçı bu statta oynanan son resmî maç olmuştur. Maç öncesinde Trabzonsporlu oyuncular sahaya “Türk futbolunda bir devrimin tanığısın. Bize yaşattıkların için teşekkürler Hüseyin Avni Aker.” pankartıyla sahaya çıkmıştır. Ayrıca bu maçtaki golü atan Dame N’doye, stadyumdaki son resmî golü atan futbolcudur. Ayrıca Trabzonspor, Avni Aker Stadyumu’ndaki ilk maçını da Konyaspor’a karşı oynamış ve 18 Eylül 1966’da oynanan bu maçı Konyaspor, Mehmet Aktan’ın tek golüyle 1-0 kazanmıştır.
Hüseyin Avni Aker Stadyumu, Trabzonlular için kentin ve yaşamın merkezinde olan çok önemli mekânlardandı. Ulusal bayramların bu stadyumda kutlanması nedeniyle futbolla ilgisi olmayan birçok insanın da anılarında çok özel ve önemli bir yere sahiptir. Futbol dışında atletizm yarışmaları, konser, şenlik ve bir çok etkinliğin yapıldığı bir mekan rolündeydi. Hüseyin Avni Aker Stadyumu diğer bağlamda “stadyum” tanımlamasını aşan kültürel ve toplumsal bir kalıttı. Mekânların gücü, içlerinde birikmiş anılar kadar, bizim hayal ve anımsama gücümüze de bağlıdır. Bu mekanlara gereken kıymeti vermeliyiz, onların anısına her yerde ve zamanda sahip çıkmalıyız.
